Oqeani
Toka është i vetmi planet që është i njohur të ketë një oqean (ose ndonjë sasi të madhe të ujit të lëngshem). Uji i kripur mbulon rreth 72 % të sipërfaqes së planetit dhe është e ndarë zakonisht në disa oqeane kryesore dhe dete. Oqeani përmban 97% të tokës ujit dhe Oqeanografët kanë deklaruar se vetëm 5 % e Oqeanit Botërore është e hulumtuar vëllimi i përgjithshëm është rreth 1.3 miliard kilometra kub (310 milionë cu mi) me një thellësi mesatare prej 3.682 metra. Oqeani kryesisht përbëhet nga hidrosfera e Tokës dhe për këtë arsye është integrialitet i të gjithëve jetëve te njohura, pjesët e ciklit të karbonit, dhe modelet ne ndikimet e klimës dhe motit. Kjo është habitati rreth 230.000 specie të njohura, edhe pse thellësitë e oqeanit mbeten të pashkelura, dhe mbi dy milionë specie detare janë vlerësuar të ekzistojnë. Origjina e oqeaneve të Tokës mbetet ende e panjohur. Oqeanet besohet se janë formuar në periudhën Hadean dhe mund të ketë qenë shtysë për shfaqjen e jetës. Oqeanet jashtëtokësore poashtu mendohet se mund të përbëhen nga uji apo elemente të tjera dhe nga komponimet gjithaashtu. Të vetmet lajme të konfirmuara nga Organet e mëdha të qëndrueshme është se lëngjet jashtetokesore kanë sipërfaqe oqeanike me Titan, edhe pse ka prova për ekzistencën e oqeaneve diku tjetër në Sistemin Diellor. Herët në historin gjeologjike, Marsi dhe Venusi janë teorizuar si vende qe kan pasur oqeani te medha të ujit. Hipoteza e oqeanit në Mars sugjeron se gati një e treta e sipërfaqes së Marsit ishte e mbuluar dikur nga uji, dhe në anën tjetër një efekt serrë mendohet se ka arratisur larg oqeanin global të Venusit. Komponimet si kripëra dhe amoniakut i tretur në ujë ulë pikë e ngrirjes së oqeaneve, në mënyrë që uji mund të ekzistojë në sasi të mëdha në mjediset jashtetokesore si ujë me kripë ose i konvertuar në akull. Oqeanet pakonfirmuara janë spekuluar nën sipërfaqen e shumë planeteve xhuxh dhe satelitëve natyrorë, sidomos, oqeani i Europa (planet xhuxhë) besohet të ketë mbi dy herë volumin e ujit të Tokës. Planetet gjigante të gazit të sistemit diellor besohet gjithashtu të posedojnë shtresa të lëngshme atmosferike që presin ende për t’u konfirmuar. Oqeanet mund të ekzistojnë në eksoplanetë dhe exomoons, duke përfshirë oqeane sipërfaqësore të ujit të lëngët brenda një zonë subekumene të banueshme.
Ndarjet
Edhe pse e përshkrimi është i përveçëm për secilin oqeanet ujërat oqeanike përbëjnë një grup global, të cilat në konceptë mbajnë ujin e kripur i cili nuk shfrytëzohet për pije nga njeriu. Mirëpo prapë se prapë duke e klasifikuar këtu edhe ujin e embël oqeanografia thotë se të dyja këto lloje ujërash janë në reciprocitet relativisht të vazhdueshëm, edhe pse bota e ujërave të ëmbëla është vetëm 1% eventualisht 2%.
Radhitja | Oqeani | Përshkrimi |
---|---|---|
1 | Oqeani Paqësor | Ndan Azinë dhe Oqeanin nga Amerika |
2 | Oqeani Atlantik | Ndan Amerikën nga Europën dhe Afrika |
3 | Oqeani Indian | Lagë Azinë Jugore dhe ndanë atë me Afrikën dhe Australinë |
4 | Oqeani Jugorë i Atlantikut | E ndanë Azinë dhe Afrikën nga Antarktiku |
5 | Oqeani i ngrirë i Veriut | Siç shihet edhe nga emri gjindet në Veri pra në mesë të Europës Veriore, Amerikës Veriore dhe Azisë Veriore. |